Ka zawhna chu...
method of teaching Mizo, college-a an zirtir thin atang hian, engtin nge hmasawnna tak tak kan kalpui theih ang? kawng tha ber nia i hriat eng nge ni?
Dr. Laltluangliana Khiangte Zawhna & Chhanna
(USA Mizote Mizo Ṭawng Vawn Nun Theih Dan Tur)
- The MIZO : Ṭawng boral hi eng nge a pawina?
Dr. LT Khiangte : Ṭawng hi hnam zebil lantirtu pawimawh ber a ni a, mahni hnam ṭawng hre lo chuan a hnam zebil hlu tak a hloh (hlauh ni lovin) nghal a ni mai. Ṭawng boral tur hi ui ngawih ngawih tur a ni.
- The MIZO : Ram dangah hian kan ṭawng hi thiam tawh lo ta hlawm ila, kan la Mizo zel thei thovin i ring em?
Dr. LT Khiangte : I thisen chu Mizo thisen a la ni zel ang a, hnam dang i neih chuan zaa za (100%) ni lovin, zaa sawmnga (50%) i hloh dawn a ni mai a. Mizo ṭawng i thiam tawh loh chuan, i Mizo-na chu a pan hle tawh dawn a ni mai.
- The MIZO : Ram danga awm Mizo mi tlem tete tan hian Mizo ṭawng hi vawn nun zel theih a ni ang em?
Dr. LT Khiangte : Theih e. A theih tih a chiang. Mizo nula pakhat chuan Muslim tlangval a nei a, Middle East-ah an awm a. Amah chauh Mizo a ni a, a pasal nen chuan fanu pakhat leh fapa pakhat a nei a. Ngai teh, a fate chu Mizo ṭawng a hman thiamtir ve ve zu nia! Chu mai a la ni lo, a pasal leh fate chu Mission Veng-ah Christian Baptisma a rawn chantir diam tawh. Kan ṭhenawm nu hi a pui asin! Hei hi Mizo hmeichhia awm dan tur dik niin ka hria. Kei chuan ka fak thlawt a ni.
- The MIZO : Theih ni ta se, engti anga hma lak tur nge ni ang?
Dr. LT Khiangte : Mizo ṭawng hman tam a ni mai. Mizo nupa, Mizo ve ve si, sap ṭawng inbiak tlat hi chin loh tawp tur a ni. Ṭawng danga inbe lovin, ‘Ka hmangaih che asin, ka duh che, ka ngai lutuk che…..’ tih se se reng tur. Hmangaihna thu sawi nan Mizo ṭawng hi a mawi a nia, a fiah bawk si, a nem dam dap mai si. Mizo ṭawng hlira nupa an inbiak chuan an fate chuan an zir ve nghal ang. America ramah pawh chhuanlam a awm thei chuang lo. Mizo nu leh Mizo pa chuan in chhungah chuan Mizo ṭawng hman mai tur a ni dawn lawm ni? Fate pawh Mizo ṭawng biak luih tlat tur, an thiam chian hma chu. Sap ṭawng chu pawn lam aṭangin an thiam dawn tho tho dawn a, in chhungah chuan mahni hnam ṭawng ngei hman hi a ṭha ber. Chu chu hnamro a ni a, a hlu asin! I hnamro tikehsawm suh.
- The MIZO : America-ah hian Mizo inti 2000 ṭha vel kan awm ve nia hriat a ni a. Puitlin tawh hnuah he rama thlengte hi chuan Mizo ṭawng hi kan la ngaina hle a (English pawlh nasa tak takte awm ve bawk mah se), naupangte leh tleirawl/rawltharteah erawh Mizo ṭawng ngainatna a tlahniam hle niin a lang. An hmang ve a nih pawhin English nen an pawlh nasa hle. An ni tin skul kainaah nilengin sapawngin an zirin sap ṭawngin an ṭawng a, an lo haw a, skul aṭanga an lo hawn tih tur (homework) an siam a, TV en, Internet khawih leh thil dang an tihteah sap ṭawng hmanna hlir a lo ni a. Unau an nih phei chuan skula an hman sap ṭawng ngeiin in lamah an inkawm chhunzawm a. Nu leh pa tam zawkte chu hna thawk an niin fate nen inkawmna hun thawl neih theih a harsa hle. Tichuan sap ṭawng ngainat zawkna a lo lian a, Mizo ṭawnga ṭawng hrehna leh zahpuina thlengin a lo thleng ṭan niin a lang. Hei hi engtia hmachhawn chi nge nia i hriat? Thurawn ṭha min pe thei em?
Dr. LT Khiangte : Thurawn ṭha ber mai chu…..In chhungah Mizo ṭawng hmang ula, hmang lui ngat ngat rawh u. Mizo chuan Mizo ṭawng a thiam tur a ni….tih hi thupuiah neih a ngai. Tin, ṭawng thiam tam hi a ṭha reng reng e. A hma lama kan sawi tawhte khi thurawn a ni nghal bawk.
- The MIZO : America Mizo naupangte Mizo ṭawng zirna/inzirtirna tur atan Mizoram leh Burma-a Mizo ṭawng zirna bute hi hman zel atan a la ṭha berin I hria em? Kan chenna ram leh hmun nen inmil deuha Mizo ṭawng zirna bu pawh hi siam ve a ṭha zawk ang em?
Dr. LT Khiangte : Ṭha e, eng bu pawh a ṭha ang. Mizo lehkhabu ṭha a tam mai.
- The MIZO : RamdangkhawsaMizotehnenah Mizoṭawngan vawnnunzel theihnaatanchahbelhduhIneiem?
Dr. LT Khiangte : Nei ngah mai. A hmasa berah chuan, tuna i zawhna chiah hi heti anga ziak tur hi a ni e : Ram danga khawsa Mizote hnenah Mizo ṭawng an vawn nun zel theihna atan chah belh duh i nei em? tia chhut phawt mai tur a ni a. A dang chu……
Tumna a awm chuan kawng a awm…..tih a ni a, miin Mizo ṭawng zir a duh chuan kawng a awm. Kei pawh hian eng emaw chen chu ka pui ve thei ang che u. A chhan chu ka tih turah ka ngaih avangin. Mizo language & Literature lama Full fledged Professor hmasa ber ka ni a, 2005 khan University Professor ka ni a, 2010 lamah khan mi pakhat dang Professor kai a awm leh a. He lam hi ṭhahnem kan ngaihna a ni a, ṭanlak ngai kan ti bawk a.
A duh chuan he address-ah hian min rawn bepawp zel dawn nia.
Professor Dr. Laltluangliana Khiangte
Principal, Serampore College & Secretary, Council of Serampore College
Hooghly District-712201, West Bengal, India
Phones : 033-2662-2698, 3816,2322 or 08420976228
Emails –
profkhiangte@gmail.com & ltkhiangte@rediffmail.com
(Dr. Laltluangliana Khiangte, i hun chep tak karah kan zawhna ngai pawimawhin min chhansak a, kan lawm e. MS Office version inan loh vang emaw, kan inthawnna chian loh vang emaw, kan inthawn dan fuh loh vang emawa kan zawhna hawrawp \henkhat inzawm deuh nuai chungchangah ngaihhnathiam kan dil e. Ed.)
Tags:
Sawi Ve La (Comment)
method of teaching Mizo
Date: 04/12/2014 | By: Lalramliana